ارزش‌آفرینی از غبار آلاینده کوره‌های قوس الکتریکی در صنعت فولاد

حمایت دانش‌بنیان‌ها از محیط زیست؛
ارزش‌آفرینی از غبار آلاینده کوره‌های قوس الکتریکی در صنعت فولاد
۰۹:۱۸ - ۱۴۰۱/۰۸/۰۲

صنعت فولاد یکی از صنایع استراتژیک و پیشران اقتصاد کشورهاست. سرمایه‌گذاری عظیم چین به عنوان دومین اقتصاد بزرگ دنیا در این حوزه و سهم بیش از 50 درصدی آن در تولید فولاد، خود گویای اهمیت این صنعت است. با این حال این صنعت نیز همانند سایر صنایع کشور با چالش‌های مختلفی روبروست. در همین راستا شرکت فناوری و پژوهش سهند آهن و فولاد خاورمیانه تاسیس شد تا علاوه بر رفع نیاز صنعت، به حل مشکلات آن نیز کمک شود.

به گزارش روابط عمومی شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان، صنعت فولاد یکی از صنایع استراتژیک و پیشران اقتصاد کشورهاست. سرمایه‌گذاری عظیم چین به عنوان دومین اقتصاد بزرگ دنیا در این حوزه و سهم بیش از 50 درصدی آن در تولید فولاد، خود گویای اهمیت این صنعت است. با این حال این صنعت نیز همانند سایر صنایع کشور با چالش‌های مختلفی روبروست.
در همین راستا شرکت فناوری و پژوهش سهند آهن و فولاد خاورمیانه تاسیس شد تا علاوه بر رفع نیاز صنعت، به حل مشکلات آن نیز کمک شود. یکی از رسالت‌های اصلی این شرکت پر کردن خلأ میان صنعت و دانشگاه‌هاست.
دکتر علی اشرفی، مدیرعامل این شرکت مستقر در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان، اظهار کرد: ارائه فناوری‌های موجود و تبدیل پژوهش‌های دانشگاهی به دستورالعمل‌های فناوری، مشاوره در امور فناوری، تدوین نقشه راه، ارتقا فناوری تولید فولادهای نوین، ارتقا کیفیت، صرفه‌جویی در مصرف آب و انرژی و همچنین کاهش پسماند تولیدی از جمله رویکردهای شرکت فناوری و پژوهش سهند آهن و فولاد خاورمیانه است.
یکی از محصولات دانش‌بنیان این شرکت ساخت آلیاژی از فولاد به نام آلزِن است که در ساخت یاتاقان‌های فشار بالا (بالای 100 تن) کاربرد دارد. این محصول می‌تواند به روش ریخته‌گری ساخته شود اما عمر آن به حدود یک ماه کاهش می‌یابد. به همین دلیل لازم است از روشی به نام روش ترمومکانیکال استفاده کرد. پیش از این، فناوری ساخت این محصول تنها در اختیار چهار کشور ژاپن، آمریکا، اتریش و آلمان بود که امروز ایران نیز به جمع این کشورها پیوسته است.
مدیرعامل شرکت فناوری و پژوهش سهند آهن و فولاد خاورمیانه با بیان اینکه یک مجموعه کامل از قطعه بین 100 تا 120 هزار دلار هزینه دارد، اظهار کرد: محصول تولیدی ساخت ایران حداکثر 80 هزار دلار به فروش می‌رسد و این در حالی است که بر اساس نتایج آزمایشگاهی دو برابر محصول خارجی عمر دارد.
یکی دیگر از چالش‌های صنعت فولاد که به چالش محیط زیستی نیز تبدیل شده، غبار کوره‌های قوس الکتریکی است. فرآوری این غبار و تبدیل آن به یک محصول دیگر می‌تواند علاوه بر حذف چالش محیط زیستی آن، ارزش افزوده‌ای برای کشور ایجاد کند. در همین راستا شرکت فناوری و پژوهش سهند آهن و فولاد خاورمیانه، موفق به ساخت کاتالیست جاذب گوگرد با استفاده از غبار کوره‌های قوس الکتریکی شده است. این کاتالیست می‌تواند در صنایع مختلفی مثل فولاد، نفت‌وگاز، پتروشیمی و نیروگاهی مورد استفاده قرار گیرد و علاوه بر جذب بیش از 92 درصدی گوگرد موجود، با فراهم کردن شرایطی برای استحصال گوگرد جذب شده، ارزش افزوده جدیدی خلق کند.
دکتر اشرفی در این خصوص تصریح کرد: اگرچه نمونه‌های خارجی و حتی داخلی کاتالیست‌های جاذب گوگرد وجود دارد اما تاکنون کاتالیستی وجود نداشته که از غبار کوره قوس تشکیل شده باشد. این در حالی است که قیمت این نوع کاتالیست از سایر کاتالیست‌های موجود دیگر که برای مثال بر پایه زینک اکساید باشد، پایین‌تر است. همچنین این محصول قابلیت احیا بالایی دارد که به آن امکان می‌دهد با استحصال گوگرد جذب شده، دوباره از کاتالیست استفاده شود.
وی با بیان اینکه با تولید حدود 29 میلیون تن فولاد در کشور سالانه 250 تا 500 هزار تن غبار تولید می‌شود، اظهار کرد: استفاده از آن در ساخت چنین محصولی می‌تواند ارزش‌افزوده بالایی خلق کند. البته از این غبار در تولید محصولات دیگری نظیر بریکت خود احیا شونده و کاتالیست تسویه پساب نیز استفاده شده است.
یکی دیگر از قطعاتی که در صنعت فولاد کاربرد دارد و در صورت بروز مشکل، باعث توقف در خط تولید می‌شود، استپرهای تاندیش است. در همین راستا با طراحی یک پوشش مخصوص، دوام و عمر مفید این قطعه در صنعت فولاد افزایش یافته است.
مدیرعامل شرکت فناوری و پژوهش سهند آهن و فولاد خاورمیانه در این خصوص گفت: این قطعه در تمامی شرکت‌های فولادی قابل استفاده است و بر اساس آزمون‌های آزمایشگاهی می‌تواند عمر استپرهای تاندیش را 50 درصد افزایش دهد.
طراحی و تولید پوشش‌های جاذب آب به منظور تولید آب شیرین از رطوبت هوا از دیگر محصولات تولیدی این شرکت است که علاوه بر کاربرد در صنعت فولاد به منظور استفاده بهینه‌تر از آب در برج‌های خنک‌کننده تر (سیستم باز) می‌تواند در تولید آب شیرین در روستاها یا استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان مورد استفاده قرار گیرد.
دکتر اشرفی در پایان خاطرنشان کرد: استخراج کامل آهن از سرباره کوره قوس الکتریکی از جمله برنامه‌های آتی این شرکت محسوب می‌شود.